Rouwdeskundige Jakob van Wielink: "We hebben het meest last van wat niet is gezegd"

Rouw zonder dat we het doorhebben

Vaak denken we bij rouw aan een periode na het overlijden van iemand die ons dierbaar is. Maar volgens Jakob speelt rouw een veel grotere rol in ons leven dan we beseffen. "De diepere lagen van een burn-out hebben ook te maken met rouw," legt hij uit.

Bij een burn-out hoort ook een rouwproces: "Rouw gaat dan over wie je denkt te moeten zijn, maar helemaal niet bent. Je moet dan ook afscheid nemen van beelden, dromen, idealen en gedachten over wie je dacht te moeten zijn, maar helemaal niet bent."

Waarom we pijn liever vermijden

Mensen proberen van nature pijn te vermijden. We willen het liefst vooruitkijken, ons richten op herstel en hoop. Maar volgens Jakob Wielink is het juist belangrijk om stil te staan bij de moeilijke momenten in het leven. "Er zijn drie dagen in ons kerkelijk jaar die de essentie van ons christelijk geloof bevatten: Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Pasen. Elke zondag herhalen en vieren we wat er in die drie dagen is gebeurd. Maar waar begint het? Bij Goede Vrijdag, de dag van intense pijn, verdeeldheid, wanhoop en verloren dromen."

Toch willen we die eerste dag het liefst zo snel mogelijk voorbij. "We zijn zo gebouwd dat we pijn vermijden," zegt Jakob. "Dat zie je overal: in gezinnen, kerken, organisaties. We zoeken steeds middelen en manieren om weg te kijken van wat ons juist mens maakt—dat we ook een gebroken hart hebben. Maar als we dat erkennen, als we durven voelen, brengt het ons juist terug naar wat echt telt: jouw hart, mijn hart en hoe we daarin samen zijn."

Een reis van loslaten en vergeving

Voor Jakob is het niet uit de weg gaan van pijnlijke momenten heel belangrijk. Op het moment dat Jakob hoorde dat zijn moeder ongeneeslijk ziek was, besloot hij meteen: we gaan samen op reis. Niet zomaar voor de gezelligheid, maar om de gesprekken te voeren die écht gevoerd moesten worden. "Bij elke lunch en elk diner kwam een thema op tafel dat ging over de pijn die tussen haar en mij was ontstaan, over de mooie en moeilijke momenten, over hoe ik mij had losgemaakt en over vergeving."

Deze gesprekken waren niet makkelijk, maar wel noodzakelijk. "Het is simpelweg ongemakkelijk. Want we willen het graag gezellig houden. Maar hoe gezelliger we het houden, hoe ongezelliger het in het hart vaak wordt."

Wat niet gezegd wordt

Volgens Jakob zit de meeste pijn niet in wat gezegd is, maar in wat níet gezegd wordt. ""Mensen hebben het meeste last in hun leven van de dingen die niet zijn gezegd. Ofwel dingen die ze zelf niet hebben gezegd, ofwel die ze zelf niet hebben gehoord. Het pijnlijke daarvan is dat we dat over generaties heen steeds weer meedragen en doorgeven. Het zijn de kinderen die pijn hebben van wat mama niet gezegd of gedaan heeft. De dialogen die niet tot stand zijn gekomen."

De sleutel? Dat is volgens Jakob de moed verzamelen om het gesprek wél aan te gaan. Niet om de ander bewust pijn te doen, maar omdat relaties diepgaander worden als we ook de pijnlijke dingen durven bespreken. 

Een bijzondere brief

Jakob ontwikkelde de 'Brief aan...', een handige oefening om emoties te verwerken bij verlies of verandering. In deze brief schrijf je naar iets of iemand waar je aan gehecht bent, of ooit was. Het helpt je om woorden te geven aan wat je voelt en geeft ruimte voor loslaten. Je kunt de brief hier downloaden!

Meer weten over dit onderwerp? Luister dan de hele uitzending hieronder terug.