Dineke van Kooten ontdekte dat ze hoogbegaafd is: "Alles viel op zijn plek"

Hoogbegaafd ben je vanaf je geboorte. Maar als er in je gezin of op school geen oog voor is, dan kan het heel lang duren voor je dat ontdekt. Dineke kreeg het label pas na haar dertigste: "Toen heb ik heel hard gelachen! Het kwam heel onverwachts."

Dommer dan dom

Toen Dineke twee jaar achter elkaar ziek was, deed ze mee aan een pilot traject voor chronisch zieken. Voor die pilot moest ze enkele testen doen. Uit een van die testen bleek dat Dineke een uitzonderlijk hoog IQ heeft. Ze geloofde er helemaal niets van: "Ik heb tien jaar over de middelbare school gedaan. Op MAVO 3 bleef ik zitten. Zo kan ik nog meer drama's van de middelbare school opnoemen. Ik voelde me dommer dan dom."

Dineke komt uit een heel intelligent gezin, maar toch voelde ze zich niet slim. Ze haalde uiteindelijk haar diploma op de universiteit, maar toch had ze het gevoel dat ze het niet echt verdiend had: "Ik droomde zeker elke maand wel een keer dat de onderwijsinspectie voor mijn deur stond om mijn diploma in te nemen."

Beelddenkers

Het kostte Dineke meer dan een halfjaar om de diagnose te accepteren. In die tijd ontdekte ze ook dat haar dochter hoogbegaafd is. Toen haar dochter naar de basisschool ging, gaven leraren aan dat ze heel slim is. Daarom kwam er bij Dineke thuis een coach die haar leerde omgaan met een hoogbegaafd kind. Daar leerde ze ook een hoop over zichzelf.

Wat wij onder slim zijn verstaan, is iemand die moeiteloos alle aardrijkskundige namen kan noemen. Dat is precies wat hoogbegaafden over het algemeen niet kunnen. Het zijn beelddenkers die het hele plaatje onthouden, niet de details.

Ontwikkelingsproblemen

Een op de vijftig mensen is hoogbegaafd. Toch wordt het niet bij iedereen ontdekt. Daardoor gaan hoogbegaafde kinderen zich snel aanpassen aan hun 'normale' omgeving. Ze ontwikkelen daardoor gemakkelijk psychische problemen. Als mensen je niet begrijpen of serieus nemen, dan heeft dat een enorm effect op je ontwikkeling.

Als kinderen geen passende behandeling krijgen, heeft dat grote gevolgen: "Ik zie de drama's aan mijn bureau: mensen die zo uit hun kracht staan, terwijl er een schat aan slimheid en inzichten zit waar niets mee gedaan wordt. Dat vind ik eigenlijk misdadig. Je hoort een kind een omgeving te geven die passend is en die uitnodigt om het beste in jezelf naar boven te halen."

Misdiagnoses

Een heleboel mensen die hoogbegaafd zijn, krijgen een verkeerde diagnose. Ook daarvan ziet Dineke geregeld de voorbeelden aan haar bureau: "Mijn ziel huilt daarom. Het is zo belangrijk dat je als mens weet wie je bent en hoe je in elkaar zit. Dan kun je optimaal leven zoals het leven bedoeld is."

Die misdiagnoses komen helaas wel heel vaak voor. Vaak gestelde diagnoses bij hoogbegaafden zijn autisme, ADHD of ADD. Ook kunnen hoogbegaafden gemakkelijk anorexia ontwikkelen: "Ze zijn dan dolblij met de diagnose, want eindelijk hebben ze hun identiteit gevonden. Ze mogen anorexiapatiënt zijn en voelen zich onderdeel van de groep met andere anorexiapatiënten. Terwijl het wezen van die anorexia totaal over het hoofd gezien wordt."

Spiegelbeelden

Een kind heeft in zijn of haar ontwikkeling spiegelbeelden nodig: "Door de ander krijg je informatie over jezelf. Bij hoogbegaafden ontbreekt het daar vaak aan, waardoor ze zich maar blijven aanpassen. Of ze blijven zich maar storten op de vastgestelde psychische problemen, want dan heb je een soort lotgenoten waar je je identiteit uit kunt halen."

Hieronder kun je de rest van het gesprek luisteren, waarin Dineke onder andere verder ingaat op het effect van goede hulp.

Beeld: JONNEKE