Wanneer wordt werk een afgod?

Wat halen we uit ons werk, vrijwilligerswerk of positie in de kerk voor onze identiteit en hoe werkt dit door als afgoden? Daarover praat coach, spreker en schrijver Arie de Rover door in Bij Jorieke. Dit gesprek is onderdeel van een langlopende serie in het programma waarin steeds een andere afgod centraal staat die ons ervan weerhoudt om al onze zekerheid en betekenis bij God vandaan te halen.

“Werk is op zichzelf hartstikke goed”, vertelt Arie. “Sterker nog: we zijn geschapen om te werken. Dat lees je in het scheppingsverhaal. Van zichzelf is het iets dat goed is. Maar na de zondeval is het een onvoorstelbare sterke kracht die zich leent voor afgoderij.”

Werk

Dit komt omdat werk je persoonlijk veel kan opleveren. "Het levert je geld op, status en in hoge mate zekerheid. Het is een integraal onderdeel van je leven. Je identificeert vaak met je werk. In het leven is er al vroeg aandacht voor je plek in de samenleving. Ook denk ik dat veel duidingssystemen zijn gekoppeld aan je werk: we willen vaak weten wat de ander doet en wat je diploma’s zijn.”

Dat brengt risico’s met zich mee. “Een van de meest markante dingen die je in onze samenleving naar boven ziet komen, is de toename van burn-outs. Mijn stelling is dat je een burn-out niet krijgt door druk te zijn, maar door de druk om te zijn. En dat speelt in je werk erg sterk. Want jouw waarde als mens hangt in deze samenleving ook af van de prestaties die je op het werk moet leveren.”

Afgoderij

“Werk wordt een afgod wanneer status belangrijk voor je wordt”, vertelt Arie. “Of je nou een hoge functie hebt waar je succesvol in bent of dat je je minderwaardig voelt omdat je een lagere of minder goed betaalde baan hebt. Dan zit het al midden in de afgoderij.”

Hoe herken je bij jezelf of werk een afgod is? “Je komt vooral bij de afgodische krachten als je je alleen al probeert in te denken: wie ben ik als ik dit werk niet meer doe? Wie ben ik als ik deze positie niet meer heb? Kijk alleen al hoeveel mensen in een lichte tot zware identiteitscrisis terecht komen als ze ontslagen worden. Dan weet je dat het een bron was voor je identiteit.”

Dat wil niet zeggen dat stoppen met werken leuk moet zijn, zegt Arie daarbij. “Ook veel mensen die met pensioen gaan, raken zich kwijt rond die leeftijd. Omdat ze ineens niet meer mogen doen wat ze altijd deden, niet meer zijn wie ze waren. Je eigenwaarde krijgt een enorme deuk.”

Roer om

Zelf maakte Arie een enorme ommezwaai in zijn leven toen hij ontdekte hoeveel status en betekenis hij aan zijn werk ontleende. Hij zegde zijn internationale managementpositie op en ging totaal iets anders doen. “Als je de genade van God echt ontdekt, dan krijg je een status: kind van God. Er is geen aardse werkpositie die dat kan evenaarden.”

Dat wil niet zeggen dat hij iedereen aanraadt om op precies dezelfde manier het roer radicaal om te gooien als je merkt dat werk een te grote rol speelt in je leven. “Want de andere kant leent zich voor exact dezelfde krachten. Het mooist vind ik als je loskomt van je afgod, terwijl je niet vertrekt. Want je hoeft er niet voor te vertrekken, het zit niet in je baan. Het zit in wat de baan met jou doet. Het gaat om een intern proces in jezelf. Ik kan je voorspellen: als je last hebt van een flinke afgodische factor in je werk en je komt daar los van, dan ga je je werk heel anders ervaren en doen.”

Beluister het gesprek met Arie de Rover:

Groot Nieuws Radio · Wanneer wordt werk een afgod?