Burn-outs herkennen en voorkomen

"De reden dat er zoveel burn-outs voorkomen, heeft voor een deel te maken met externe factoren," legt Tineke Wuister uit. "We krijgen vandaag de dag enorm veel prikkels binnen, vergeleken met dat je vroeger alleen het nieuws uit het dorp meekreeg waar je woonde. Daarnaast leggen we hoge eisen naar en hebben we constant de mogelijkheid ons te vergelijken met andere mensen die op social media hun meest gunstige of blije momenten laten zien.

Dan heb je ook nog interne factoren. Sommige mensen kunnen beter omgaan met stress dan anderen. Dat heeft te maken met hoe je zelf in elkaar zit. Kan je goed omgaan met druk, ben je perfectionistisch of kan je goed je grenzen aangeven? De definitie van stress is dat je het idee hebt dat er meer van je verwacht wordt dan je denkt aan te kunnen. Daar zitten aan alle kanten subjectieve elementen in. Vaak is het zo dat als er zowel op je werk als thuis onrust is, het teveel wordt."

Stress is in principe iets dat niet per se goed of slecht is, vertelt Tineke. "Zonder stress zouden we in ons bed blijven liggen. Het is normaal en goed om stress te hebben, het helpt ons om alert te zijn en goed ons best te doen. Langdurige stress, daar is ons systeem niet voor gemaakt. Je kunt last krijgen van lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, verhoogde hartslag of slecht slapen. Daarnaast zijn er emotionele of mentale klachten. Vergeetachtigheid, mensen gaan foutjes maken, wat labieler, kort lontje de dingen die meer in je hoofd zitten. Tot slot zijn er gedragsklachten, die ook van buiten te zien zijn. Daarom hoor je vaak als iemand burn-out raakt dat mensen zeggen dat zagen we wel aankomen. Als eerste zie je vaak dat iemand het plezier verliest en de motivatie minder wordt. Vaak gaan mensen ook langer werken, er komt minder uit hun handen en dat gaan ze compenseren. Mensen die vroeg komen en laat weggaan, dat kan een teken van burn-out zijn."

Bijbelse principes

"Als we echt zouden doen wat God zegt in Zijn Woord, zou dat denk ik heel veel burn-outs kunnen voorkomen," benadrukt Tineke. "Om te beginnen, we lezen in Genesis 2 dat als God het scheppingswerk gedaan heeft, dat hij dan staakt. Daar staat het woord Shabbath. Dat staken betekent niet dat er geen werk meer is, maar je ervoor kiest dat werk niet te doen. God kiest ervoor het werk neer te leggen, terwijl er nog genoeg te doen was. Ons werk houdt ook nooit op. Het stopt nooit. De enige die kan zeggen: 'het is nog niet klaar, maar ik stop er toch mee' dat ben jij zelf."

"Zo komen we bij het tweede punt dat God rust nam om tot adem te komen. Rust heeft ook veel met ademhaling te maken. Bij stress versnelt onze ademhaling. Dan haal je adem alsof je met tegenwind aan het fietsen bent. In ruststand adem je ongeveer zes keer per minuut. Als er stress is, kan het tot wel zestien keer per minuut zijn, of je gaat zelfs hyperventileren. Je kunt er zelf voor kiezen je ademhaling te vertragen en dat heeft dan meteen een positief effect op de rest van je lijf dat minder stresssignalen krijgt."

Beluister het hele gesprek met Tineke hieronder.