Tieners zijn creatief en vindingrijk, maar hoe voed je ze op?
26 juni 2019Hoe voed je pubers op? Wat zijn de mooie dingen uit de pubertijd? En wat gebeurt er allemaal in het puberbrein? Voor deel 3 in de serie over opvoeden sprak Jorieke met psycholoog Michelle van Dusseldorp. "Tieners worden onvoorspelbaarder en grilliger. Een tiener komt los van de ouders en dat gaat op een manier van afzetten. Vóór de tienerfase hebben ouders het idee dat zij de touwtjes in handen hebben, maar als ze 11 tot 16 jaar zijn, dan hebben ze totaal geen touwtjes meer in handen. Dat is een ruwe overgang."
Nieuwsgierigheid
"Tieners zijn heel creatief en vindingrijk", vertelt Michelle van Dusseldorp bij Groot Nieuws Radio. "Hun brein is heel plastisch, ze zijn heel gericht op het ontwikkelen van nieuwe dingen. Het vermogen om te leren vanuit nieuwsgierigheid is ongelooflijk groot in de tienerjaren."
Het opvoeddoel voor deze fase is om te navigeren zonder grote fouten of keuzes te maken. Ook is het een doel om de energie die in tieners zit te beteugelen en te kanaliseren naar iets leuks. Die energie kan verspild worden in een virtuele omgeving of door te experimenteren met seks en drugs. Als je het experimenteren kunt kanaliseren naar waardevolle dingen, zoals het uitproberen van verschillende hobby's of sporten, dan kan dat de tiener aan het eind van deze fase weten wat hij of zij echt leuk vindt."
Consequenties
Wat moeten tieners leren in hun tienertijd? "Ze moeten leren om keuzes te maken en dat hun keuzes consequenties hebben. Ik heb oneindig vaak tegen mijn tieners gezegd dat elke keuze een gevolg heeft. Als je tiener weet dat het zijn verantwoordelijkheid is wat zijn keuze oplevert, dan heb je het heel goed gedaan. Ook het omgaan met hun primaire emoties is belangrijk. Ze moeten leren dat ze zich dubbel over dingen mogen voelen. Dat je bijvoorbeeld iets moet, maar het eigenlijk niet wilt. Tieners worden onrustig door de dubbele gevoelens."
Auto
"Een tiener is als een auto die alle losse onderdelen heeft, maar ze werken nog niet samen. Een tiener kan door de stad lopen en in een impuls denken: ik laat een tattoo zetten! Maar later in de bus naar huis denkt hij: wat zal mama daarvan vinden? Het samenwerken van de verschillende onderdelen komt pas later. Ouders zeggen vaak tegen hun tiener: denk na! Dat zeggen we heel snel, maar het kind denkt al na. Alleen zijn de andere stukken van het brein niet tegelijk online."
"Er is in deze fase heel veel dopamine in het brein van tieners", vertelt Michelle. "Dat geeft een plezierig gevoel, maar ook een kick. Eigenlijk zijn de tieners high van de dopamine. Daarom zijn ze ook zo creatief en gericht op het ontdekken van nieuwe dingen. Ik denk dat God dit heeft gegeven, zodat tieners eropuit gaan om de wereld te ontdekken en experimenteren. Maar de tiener kan ook verslaafd raken aan de kick, dat hij steeds iets nieuws wil."
Het hele gesprek met Michelle van Dusseldorp kun je hier terugluisteren.
Andere aflevering in de serie met Michelle van Dusseldorp over opvoeden:
Beeld: Unsplash
