In tijden van coronavirus en Spaanse griep veilig in Gods hand
19 maart 2020"Het coronavirus houdt de wereld net zo in zijn greep als de Spaanse griep destijds", vertelt geschiedenisleraar Constant van den Heuvel donderdag in De Nieuwe Morgen. "En jullie zijn Groot Nieuws Radio dus je linkt dit direct aan het evangelie en de wederkomst van de Here Jezus (...) Maar ga er geen spoorboekje van maken, het tijdsverloop is onduidelijk." Wel staat de uitkomst al vast, benadrukt hij want "de weeën (vgl. bijbelboek Openbaringen) eindigen in nieuw leven."
Mondkapje
De Spaanse griep heerste ruim honderd jaar geleden, in 1918. De ziekte besmette één op de drie mensen en eiste mogelijk meer levens dan de Eerste en Tweede Wereldoorlog bij elkaar. In Nederland stierven dertigduizend mensen aan deze ziekte. "Het rare is dat je in de geschiedenisboeken eigenlijk bar weinig tegenkomt over de Spaanse griep. Ik had op een gegeven moment een boekje gekocht ‘In veel huizen wordt gerouwd’ en die titel zegt ook wel iets." Het boekje heeft op de voorkant een foto van twee meisjes in een kinderwagen en ze dragen allebei een mondkapje.
Abdijsiroop
"Kinderen moesten beschermd worden tegen het virus", legt Van den Heuvel uit. Ook de commercie destijds - te vergelijken met het hamsteren van nu - speelde in op de situatie. Zo kwamen kranten met advertenties van Abdijsiroop, dat zou helpen tegen de griep. "En mensen waren echt doodsbenauwd." De Spaanse griep is waarschijnlijk van vogels op varkens en vervolgens op mensen overgegaan en kon zo huishouden omdat er heel veel mensen uit de hele wereld bij elkaar zaten.
"De wereld zat in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog waarbij alles zich op een gegeven moment centreerde in België en Frankrijk waar vanuit Cansas massa's Amerikanen naar toe kwamen en achter het front waren ook nog een heel veel Chinezen aan het werk." De griep had uiteindelijk drie piekmomenten waarvan de tweede het meest dodelijk was.
Gods hand
Zowel de Spaanse griep toen als het coronavirus nu worden gezien als kantelpunt in de geschiedenis. Van den Heuvel merkt daarbij wel op dat je de Spaanse griep niet los kunt zien van de Eerste Wereldoorlog. "Moet je voorstellen, een oorlog waarbij 10 miljoen mensen waren omgekomen en toen zo'n ziekte. Wat voor mij wel nieuw was, is dat er na die griep heel veel gezondheidsproblemen zijn overgebleven. Parkinson bijvoorbeeld of psychische problemen." Uiteindelijk is het wel weer gelukt om een samenleving op te bouwen maar duidelijk is dat we zaken niet in de hand hebben, benadrukt de geschiedenisleraar.
"Wat we van de geschiedenis vooral kunnen leren… We weten niet hoe het tijdsverloop zal zijn. Wees voorzichtig met dingen invullen. Dingen liggen niet in onze hand. Ze liggen in Gods hand en daar liggen ze goed."
Het hele gesprek met geschiedenisleraar Constant van den Heuvel kun je hier terugluisteren.
Beeld: Unsplash
