Gruwelijke beelden uit Boetsja: hoe bewijs je een oorlogsmisdrijf?
6 april 2022Gruwelijke beelden gingen deze week de wereld over uit de Oekraïense stad Boetsja. Honderden burgers werden dood teruggevonden na het terugtrekken van de Russen uit de stad. Verschillende regeringsleiders spreken van oorlogsmisdaden. Zijn die eigenlijk makkelijk te bewijzen? En hoe kunnen we de verantwoordelijken hiervan berechten?
De internationale gemeenschap heeft al aangegeven onderzoek te gaan doen. “Er moet nu onderzocht worden of het hier daadwerkelijk over oorlogsmisdrijven gaat” ,vertelt Jaap-Willem Roozemond, strafrechtadvocaat en gespecialiseerd in internationaal strafrecht, waaronder oorlogsmisdrijven. “Daar moet bewijsmateriaal voor verzameld worden.” Denk bijvoorbeeld aan het horen van getuigen en beeldmateriaal.
Onderzoek
Strafrechtadvocaat Jaap-Willem Roozemond
Hoe gaat dat in zijn werk? “Dat onderzoek kan uitgevoerd worden door een Joint Investigative Team. Ook kan dit onderzoek gedaan worden door de aanklager van het Internationaal Strafhof”, vertelt hij. “Uit dat onderzoek volgen mogelijke verdachten, waarna wordt geprobeerd om die voor het strafhof te krijgen.” Een andere mogelijkheid is het opzetten van een speciaal tribunaal.
Als er sprake is van een oorlogsmisdrijf, kunnen alle betrokkenen bij dat misdrijf worden vervolgd. Strafrechtadvocaten zoals Jaap-Willem Roozemond kunnen hen dan vervolgens bijstaan. “Daarbij speelt dat de diplomatieke onschendbaarheid of immuniteit van staatshoofden geen beletsel vormt voor het Internationaal Strafhof. Dat maakt het ook mogelijk om de Russische president Poetin te vervolgen, de vraag is alleen hoe waarschijnlijk dat zal zijn. Mede vanwege de geopolitieke verhoudingen.”
Kans op rechtspraak
De kans dat er straks verdachten van de gebeurtenis in Boetsja voor het Internationaal Strafhof staan, schat hij op 50-50. “In het internationaal strafrecht is het bijzonder moeilijk om verantwoordelijken voor misdaden voor het Internationaal Strafhof te krijgen. Zo is het altijd lastig om te onderzoeken in een conflictgebied wat er nu precies is gebeurd. Maar als de internationale gemeenschap zich daar echt voor inzet, zijn er wel mogelijkheden denk ik.” Dit gebeurde ook na de MH17-ramp.
Wat verwacht hij voor de komende tijd? “Ik verwacht dat er door de internationale gemeenschap een onderzoeksteam wordt opgezet die beveiligd zal moeten worden en bewijsmateriaal gaat verzamelen. Dan zal het de vraag zijn of daar verdachten aan gekoppeld kunnen worden en of die ook kunnen worden aangehouden en overgebracht worden naar Den Haag. Dat zullen we moeten afwachten. De ervaring leert wel dat het lang duurt voordat daar duidelijkheid over is.”
Beluister het gesprek in De Dag Van Vandaag:
Beelden: Unsplash en Jaap-Willem Roozemond