Organist André van Vliet over het muzikale nalatenschap van Herman van Vliet

In mei 2018 overleed de bekende organist. Daarna ging zijn familie aan de slag om alle bladmuziek, manuscripten en opnames in kaart te brengen, te conserveren en beschikbaar te maken. Organist en oud-leerling André van Vliet (geen familie) kwam in beeld om daarmee aan de slag te gaan voor het grote publiek. Op 1 januari kwamen er twee bundels uit met koraalbewerkingen, samen met de cd André speelt Herman van Vliet.

Want bladmuziek dat was er nog veel, vertelt André in 't Heerlijk Loflied. “Herman was niet iemand die improviseerde. Ik wist van vroeger dat hij het meeste wel uitschreef.”

Breed georiënteerd

Herman van Vliet was breed georiënteerd. “Ik zeg weleens: hij was voor de serieuze niet serieus genoeg, omdat hij ook een liefhebber was van koraalmuziek. Maar voor het publiek dat het populaire programma wilde, was hij niet populair genoeg. Alhoewel hij natuurlijk ook een heel toegankelijk programma bracht.”

Zo speelde hij de grootste Widor-symfonieën een aantal keren in de zomer allemaal tegelijk, vertelt André. “Dat is het grote Franse en Duitse romantische werk. Maar daarnaast schuwde hij ook het meest eenvoudige niet. Dus hij nam wel een bijzondere plaats in.”

Bij de start van deze klus was André erg nieuwsgierig naar alle manuscripten en documenten. “Vooral naar de werken die ik destijds zelf mee heb geregistreerd. Tegelijk was ik ook benieuwd of er muziek in stond wat we helemaal niet kennen. En ja, die zaten er ook in. De mooiste dingen, die hij zelf niet opgenomen heeft. Hij was ook kritisch naar zichzelf. Ik kan alleen maar gissen waarom hij dat niet gedaan heeft.”

Vondsten

Zo stuitte André op een fantasie over psalm 100: “Ik vind dat geniaal. Ik kan me niet herinneren of hij dat ooit gespeeld heeft, ik heb daarom veel navraag gedaan. Het is een prachtige fantasie van acht minuten waarin een heleboel bijzondere technieken langskomen. Ik vind dat fabelachtig.”

Daarnaast stuitte hij op een bewerking van ‘God zij met u tot ons wederzien’ op een A4’tje. “Wat die man daarmee gedaan heeft, is voor mij wonderlijk en onvoorstelbaar.”

Ook stuitte hij ook op veel kladplaatjes, met soms maar acht maten. “Maar zelfs die acht maten zijn vaak zo goed, dat ik denk: we zouden een soort koraalbundel maken, waar juist dit soort kleine dingetjes allemaal samenkomt.”

Invloeden

In veel van zijn werken zitten invloeden uit de literatuur. “Iemand zei tegen me: je merkt aan zijn bewerkingen wat hij op dat moment aan het studeren was. Er zitten toch invloeden in, zonder een kopie te zijn van iets. Bijvoorbeeld een laat-Frans klankidioom. Maar soms ook een beetje die Duitse kant. Dat maakte hem denk ik een groot vakman: hij was zó in de literatuur bezig.”

Er zijn nu twee bundels verschenen en een CD. Als hier inderdaad vraag naar blijkt, zou het zomaar kunnen zijn dat er nog meer met de muziek gedaan wordt. “Het is zulk goed materiaal, hier moet meer mee gedaan worden. Ik hoop, en dat verdient het ook, dat het internationaal wordt opgepakt. Er zitten bewerkingen bij internationale liederen, zoals U zij de glorie, die horen gewoon op de grote orgels in Europa thuis.”

Beluister het gesprek:

Groot Nieuws Radio · Organist André van Vliet over het muzikale nalatenschap van Herman van Vliet