Omgaan met seksueel misbruik in de kerk

Onveilige plek

"In de kerk wil je met elkaar leven in de genade van Christus. Als dat een onveilige plek wordt omdat je misbruikt wordt, kan dat zo enorm schaden. Mensen moeten dan soms de kerk uit om weer een veilig gevoel te krijgen", vertelt Bert Houwen in Bij Jorieke bij Groot Nieuws Radio. "Toen de vraag kwam of ik aan de slag wilde als begeleider van kerken, toen dacht ik: als ik in zo'n chaotische situatie iets kan betekenen voor het slachtoffer of de kerken, dan doe ik dat graag."

"Vaak heeft de hulpvrager het gevoel dat zij het misschien zelf heeft uitgelokt. Er was bijvoorbeeld een pastoraal contact waarbij een arm om de schouder werd geslagen en het daarna van kwaad tot erger ging. Juist de kerk zou zo veilig moeten zijn dat iedereen er graag bij wil horen, er getroost kan worden en kan groeien. Als dat niet gebeurt en mensen maken zulke nare dingen mee dat ze de kerk kwijtraken, dan raakt mij dat enorm."

Brede definitie

"Iedereen die binnen de kerken een formele positie heeft, zit in een machtspositie en kan die macht gebruiken, maar ook misbruiken", vertelt Bert Houwen. "Wij hebben ervoor gekozen de definitie van seksueel misbruik heel breed te maken. Dat gaat over verbaal en non-verbaal, over social media en bedoeld en onbedoeld."

"Meestal komt er een melding binnen bij het meldpunt. Dan proberen we mee te kijken en te adviseren. Het komt ook voor dat de kerkenraad geïnformeerd wordt over de melding. Dat is dan zo'n schokkende gebeurtenis dat het advies wordt gegeven om een begeleider erbij te vragen. Zorg dat alles wat met de situatie te maken heeft bij een werkgroep wordt neergelegd waar ook vrouwen in zitten. De rest van de kerkenraad kan dan met de rest van het werk doorgaan."

Melding doen

"Het kan zijn dat het slachtoffer alleen maar een melding wil doen en er verder niks mee wil doen, maar wij hechten er ook aan om dingen te bespreken over waar het kan gebeuren en waar het opnieuw zou kunnen gebeuren. Misschien zijn er meer slachtoffers of is er een onveilige sfeer in de kerk."

"Een melding kan ook tot aangifte leiden. In de Nederlandse wet is zelfs bepaald dat er bij een minderjarige dat er onderzoek gedaan moet worden door de zedenpolitie. Dat kan leiden tot aangifte en vervolging. Er kan ook een klacht worden ingediend bij het meldpunt, dan wordt er een klachtencommissie ingesteld die in de kerk onderzoek gaat doen of de klacht gegrond is. Aangifte doen bij de politie vraagt om een lande adem. Het kan eerst een aantal maanden duren voordat het opgepakt wordt. Daarna volgt een intensief verhoor waar een slachtoffer tot in detail moet vertellen wat er is gebeurd."

Slachtoffer

Bij een melding kiest Bert Houwen expliciet voor het slachtoffer. "Die neemt een enorm lastige stap en stelt dingen aan de kaak die iedereen schokkend vindt. Voor ons is het van groot belang om met het slachtoffer te kijken wat er precies speelt. Op het moment dat de schok ontstaat, proberen wij zo goed mogelijk het slachtoffer op te vangen. We proberen ook aandacht te hebben voor de dader, die heeft ook recht op goede zorg, maar dat kan niet meer vanuit de gemeente. Ook voor de gemeente als geheel is aandacht, want de hele gemeente is slachtoffer."

Ben je slachtoffer van (seksueel) misbruik, dan kun je je melden bij het meldpunt dat is aangesloten bij je kerk of gemeente. Kijk bijvoorbeeld op meldpuntmisbruik.nl, smpr.nl of sgl-platform.nl.

Beeld: Unsplash